کد مطلب:14412 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » احكام

علت اختلاف نظر و عقيده مجتهدان چه مي باشد؟

علّت عمده اختلاف فقها و مجتهدان در احكام شرعي اين است كه يكي از منابع استنباط و اجتهاد در احكام شرعي، احاديثي است كه از حضرات معصومان(ع) به ما رسيده است. از طرفي بين اين اخبار، تعدادي در حالت تقيه صادر شده و تعداد ديگري روايات جعلي است و برخي با همديگر در تعارض هستند. از سوي ديگر براي به دست آوردن حكم شرعي به ناچار بايد، همه اين اخبار بررسي شود و حديث صحيح از غير صحيح بازشناسي شود. در اين جا است كه نظرها و اجتهادها متفاوت ميشود، مثلاً يكي تشخيص ميدهد حديثي كه دلالت بر حرمت چيزي دارد، به سبب تقيه بوده و براي بيان حكم شرعي گفته نشده است، در نتيجه با اين ديد فتوا به حليّت آن ميدهد، چرا كه دليل بر حرمت ندارد، اما فقيه ديگر به نظرش ميرسد كه آن روايت به خاطر جوّ خفقان و از روي تقيه صادر نشده، بلكه واقعاً براي بيان حكمي شرعي بوده است، از اين رو فتوا به حرمت آن ميدهد. مشكل فقط از ناحيه روايات نيست. اصول اوليه عقلي و اصولي كه در علم اصول و فقه وجود دارد، مسئله اجماع و استنباط از آيات قرآن نيز در نحوه اجتهاد و استنباط حكم تأثير ميگذارد.

به اين نكته نيز بايد توجه نمود كه اختلاف نظر فقط بين فقها و كارشناسان احكام ديني نيست، بلكه در تمام زمينههاي تخصّصي كه نياز به بررسي و استنباط از مدارك و اسناد دارد، اختلاف نظر به وجود ميآيد. با مراجعه به كتابهاي كلامي، فلسفي، روانشناسي، علوم اجتماعي و... مطلب روشن ميشود. حتي بسيار اتفاق ميافتد كه پزشكان در تشخيص مرض يا تجويز دارو يك نظر ندارند.

در عين حال اختلاف مراجع و مجتهدان در مسايل و احكام فقهي، زياد نيست و بيشتر در مسائل جزئي و موردي است، نه در مسايل اساسي و عمومي.